Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan!
Mindset bepaalt heel veel in het leven en heeft op verschillende gebieden behoorlijk invloed. In deze blog gaan we er flink mee de diepte in. Er is namelijk groeiend bewijs dat mindset een significante rol kan spelen in het herstel van ziekteprocessen. Niet alleen kan het je fysieke gesteldheid bevorderen, maar ook je mentale gezondheid kan je flink positief beïnvloeden door het cultiveren van een sterke mindset.
Dit fenomeen heeft verschillende namen. Zo kan voor religieuze mensen het vertrouwen in hun hogere macht een positieve mindset creëren, waarbij bidden een groot aandeel heeft. Spirituele mensen noemen het manifesteren, en niet-religieuze of –gelovige mensen noemen het placebo.
Het resultaat is uiteindelijk voor iedereen hetzelfde: het sturen van je geest naar positieve gedachten en gevoelens, waarbij er gericht wordt op positieve uitkomsten. Waar de blogpost ‘Bewustwording van je ademhaling’ de eerste stap naar verdieping in jezelf laat zien, is het bewustwording en sturen van je mindset een belangrijke vervolgstap in de reis naar een meer ontspannen en gezonder leven. En ja, ook je ademhaling is hierbij uiteraard enorm van belang!
Wat houdt ‘mindset’ precies in?
Je mindset bestaat uit een verzameling aan overtuigingen en gedachtepatronen die je hebt over het leven en verschillende levenssituaties. Zo speelt je mindset bijvoorbeeld een rol in je persoonlijke ontwikkeling, carrière, relaties en gezondheid. Het heeft namelijk invloed op je motivatie, veerkracht, doorzettingsvermogen en je algemeen welzijn.
Rond het jaar 2000 werd door Carol Dweck (psycholoog aan Stanford University) onderscheid gemaakt tussen twee soorten mindset:
Fixed mindset: als je een fixed mindset hebt, geloof je dat alles wat jouw karakter opmaakt vastligt. Oftewel je intelligentie, talent, kwaliteiten en eigenschappen kunnen niet veranderen. Dit kan je heel breed trekken, want dat betekent dat andere mensen en situaties volgens mensen met een fixed mindset ook vaststaan, en dus nooit zullen veranderen.
Growth mindset: als je een growth mindset hebt geloof je dat je jouw karakter en omstandigheden kan veranderen en ontwikkelen door middel van inspanning, toewijding en doorzettingsvermogen. Iemand met een growth mindset zal uitdagingen als kansen zien.
Hoe deze verschillende vormen zich ontwikkelen is vaak enorm afhankelijk van de omgeving waarin je opgroeit. Als jij opgroeit in een gezin of familie waarin er veel acceptatie is voor de status quo, ondanks dat deze niet bevorderlijk is voor mentale en/of fysieke gezondheid, is de kans groot dat je hierin mee gaat. Groter dan wanneer je in een familie opgroeit waarin er open gesproken wordt over persoonlijke ontwikkeling en groei. De manier waarop de motivatie van groei tot uiting komt, is uiteraard relevant om mee te nemen wanneer jij je afvraagt in welke situatie je bent opgegroeid. Positieve bekrachtiging zal altijd beter werken voor het aannemen van een growth mindset, dan feedback die met negatieve toon, lading, of woorden gebracht wordt.
Een voorbeeld van de fixed mindset: je hebt een vader die al jarenlang rookt. Hij wordt gediagnosticeerd met COPD. Een progressieve longaandoening die wordt gekenmerkt door kortademigheid en hoesten, meestal veroorzaakt door langdurige blootstelling aan irriterende stoffen zoals tabaksrook. Je vader zit in stadium 2 van de 4 stadia die er zijn. Hij zegt: ‘ik ben nu toch al ziek, dus dan kan ik net zo goed door blijven roken’. Hij wordt hierdoor zieker en zieker. Zijn kwaliteit van leven gaat rampzalig snel achteruit, en voor hij het weet zit hij met een zuurstofslangetje in zijn neus op de bank te roken. Dit klinkt misschien als een overdreven voorbeeld, maar het is een realiteit die achter gesloten deuren veel meer plaats vindt dan je denkt.
Een voorbeeld van de growth mindset in deze situatie zou er zo uit kunnen zien: in plaats van te denken dat zijn situatie hopeloos is, gelooft je vader dat hij de kracht heeft om zijn gezondheid te verbeteren door te stoppen met roken. Hij maakt gezondere keuzes. Hij gelooft dat hij nog steeds controle over zijn gezondheid heeft en dat hij nieuwe gewoontes aan kan leren, waarmee hij een betere kwaliteit van leven kan bereiken. Hij leeft ook langer en probeert van de kleine dingen te genieten, waardoor hij nog veel mooie momenten met geliefden creëert in zijn leven.
Ondanks deze voorbeelden is het belangrijk om te weten dat niet iedereen die in een ‘fixed mindset omgeving’ opgroeit, zelf ook een fixed mindset zal aannemen. Of dat iemand die een fixed mindset aangenomen heeft, voor altijd een fixed mindset behoudt. Dat zou namelijk een typische gedachte zijn die bij de fixed mindset past, niet? Iedereen kan zichzelf de growth mindset aanleren!
Mindset en ademhaling
Katharina Schroth
Bovenstaande voorbeelden zijn (realistische) theorieën. Laten we ook kijken naar de praktijkvoorbeelden. In het boek ‘Het nieuwe ademen’ van James Nestor wordt het verhaal van Katharina Schroth verteld. Deze vrouw werd in 1894 geboren in Dresden, en leed aan een zeer ernstige vorm van scoliose (een zijwaartse verkromming van de ruggengraat). Door de ernstige mate van haar aandoening werd verwacht dat ze het grootste gedeelte van haar leven in bed of in een rolstoel door zou brengen. Maar daar dacht Katharina anders over.
Ze besloot op 16-jarige leeftijd haar longen in omvang toe te laten nemen. Ze hoopte dat haar ruggengraat mee zou buigen door de toenemende omvang, en weer recht zou trekken. Vijf jaar lang heeft ze ademhalingsoefeningen gedaan die ‘orthopedisch ademen’ genoemd worden, waarna ze daadwerkelijk haar zogenaamd onbehandelbare scoliose verholpen had.
En ze heeft niet alleen zichzelf geholpen met haar doorzettingsvermogen. Ze heeft talloze mensen met hetzelfde soort problemen als de hare geholpen. In het begin werd ze door de medische wereld enorm sceptisch aangekeken en bekritiseerd. Pas na zestig jaar kreeg haar methode de erkenning die het verdiende.
Het mag duidelijk zijn dat Katharina een growth mindset had, ondanks dat er van dat begrip toen nog geen sprake was. Iets wat nog niet eerder gedaan was heeft zij gedaan. Waarom? Simpelweg omdat ze erin geloofde. Vervolgens sprak de medische wereld haar tegen. Wederom gaf ze niet op en geloofde ze in verandering. En die is er gekomen.
Wim Hof
Nog zo’n pionier op het gebied van zowel ademhaling als mindset is de welbekende ‘Iceman’, Wim Hof. Gedurende zijn hele leven is Wim een mens geweest die dingen anders deed dan anderen. Het koude water trok hem op jonge leeftijd instinctief aan, en dat heeft hem nooit meer losgelaten. Zo heeft hij 25 jaar lang elke dag in de winter het koude water opgezocht. In die tijd leerde hij langzaamaan steeds beter hoeveel controle hij eigenlijk had over zijn lichaam.
Die controle heeft hij op gevoel verder onderzocht en getraind. Uiteindelijk heeft hij bijna twee uur in een ijsbad gezeten waarbij hij zijn lichaamstemperatuur op peil wist te houden, heeft hij in korte broek in twee dagen de Kilimanjaro beklommen, en heeft hij hele en halve marathons gelopen in Finland waarbij hij wederom alleen een korte broek droeg. Dit zijn slechts een paar voorbeelden van de vele records die hij gebroken heeft.
In zijn boek ‘De Wim Hof Methode’ schrijft hij deze prestaties toe aan twee belangrijke factoren: zijn mindset en zijn ademhaling. Door het hele boek heen deelt hij talloze ademhalingsoefeningen die je thuis eenvoudig uit kan voeren. Oefeningen om je lichaamstemperatuur te verhogen, om pijn te reguleren en, jawel, oefeningen voor het beïnvloeden van je mindset.
Wat Wim Hof als één van de eerste westerlingen intuïtief doorhad, is dat je ademhaling ervoor zorgt dat je weer kan verbinden met je lichaam. Adem is levensenergie, en door er bewust mee te verbinden word je weer meer bewust van je zijn. Voordat hij zijn noemenswaardige prestaties neerzette, was er nog geen wetenschappelijk onderzoek dat aantoonde dat iemand daadwerkelijk hiertoe in staat was. Hij deed volgens de wetenschap het onmogelijke. Gemotiveerd door de Wim Hof Methode zijn er telkens meer onderzoeken die aantonen dat met de juiste training en oefening zijn prestaties wel degelijk haalbaar zijn. En iedereen kan er thuis heel eenvoudig aan beginnen.
Hoe is jouw mindset?
Wanneer we spreken over mensen zoals Katharina en Wim, denken we vaak dat we het over uitzonderlijke mensen hebben. Dat hun daden uitzonderlijk zijn is een gegeven, maar ze werden uitzonderlijk juist doordat ze deze dingen deden. Verder zijn het net zulke normale mensen als jij en ik. Ze handelden vanuit een gevoel, een gedachte dat er meer mogelijk was dan op dat moment voor handen lag. Door te beseffen dat verandering altijd mogelijk is, en dat het begint bij jezelf.
Wanneer je denkt dat situaties en mensen, waaronder jijzelf, onveranderlijk zijn… Dan heb je gelijk. Als je denkt dat situaties en mensen wel veranderlijk zijn, dan heb je ook gelijk. Mensen die kiezen voor optimisme zullen eerder kansen zien en benoemen dan mensen die kiezen voor pessimisme. Deze mensen zullen eerder problemen zien en benoemen. Je creëert je eigen realiteit door middel van je perspectief op je interne en externe wereld.
Als jij voor een uitdaging staat, wat ben je dan geneigd om het eerste te zien: de talloze problemen? Of de talloze oplossingen?
