Ademhalingsoefeningen zijn meestal gericht op diepere en langere ademhaling. Wanneer we gestrest zijn, emotioneel zijn, of intensief sporten zeggen we vaak tegen elkaar: adem diep in en uit. En dat is niet gek, gezien we onrustig worden en buiten adem raken van snel en oppervlakkig ademhalen, wat soms voelt als het enige alternatief.
Maar in 1923 werd er in Oekraïne een man geboren die de wereld een nieuwe kijk op ademhaling heeft geboden. Als je op zijn naam Googelt krijg je geen hits op wie hij was, maar op de baanbrekende ademmethode die hij ontwikkeld heeft. De methode waar veel mensen nu gebruik van maken voor het verhelpen van chronische hyperventilatie, stress en een het herstellen van de zuurstof/koolstofdioxide balans in het lichaam. Ook is deze arts groot voorstander van de neusademhaling, waarover je meer kan lezen in de blogpost ‘Mondademhaling vs. Neusademhaling’.
Voor een nieuw perspectief op gezonde ademhaling, een natuurlijke methode om stress te verminderen, en je gezondheid te verbeteren, gaan we ons in deze blogpost verdiepen in de Buteyko-methode. Ontdek hoe deze ademtechniek op verrassende wijze bijdraagt aan het herstellen van jouw gezondheid, balans en stresslevels!
Minder ademhalen
Konstantin Buteyko was van jongs af aan een nieuwsgierig mens. Alles wat in de natuur voorkwam – zowel mens, dier als plant – had zijn interesse. Tijdens zijn diensttijd in de Tweede Wereldoorlog kwam hij in aanraking met veel zieke en gewonde mensen. Als onderhoudsmonteur van machines was hij altijd bezig met reparaties, en na het zien van al dat menselijk leed wilde hij graag mensen ‘repareren’. In 1946 begon hij aan zijn studie geneeskunde. Tijdens zijn studie raakte hij geïnteresseerd in de ademhaling van gezonde en zieke mensen. Het viel hem op dat veel zieke mensen zwaarder en dieper ademden dan gezonde mensen.
Buteyko was zelf helaas ook niet een gezond man. Hij leed op jonge leeftijd al aan een gevaarlijk hoge bloeddruk met alles wat daarbij hoort, zoals hoofdpijn, maagpijn en pijn op de borst. De medicatie die hij hiervoor gebruikte, sloeg helaas niet aan. Zijn toestand verslechterde alleen maar en op 29-jarige leeftijd was de prognose dat hij nog maar een paar maanden te leven zou hebben. Desondanks bleef hij werken als arts.
Tijdens een normale avonddienst in 1952 gebeurden er twee dingen die Buteyko’s inspiratie zouden zijn om zich verder te verdiepen in ademhaling voor betere gezondheid. De volgorde van deze gebeurtenissen wordt over gespeculeerd, maar één ding is zeker: vanaf die dag veranderde alles voor dokter Buteyko.
Buteyko werd aan het denken gezet toen er een man met spoed binnen werd gebracht. De man haalde zo zwaar en diep adem dat Buteyko eerst dacht dat hij astmatisch was. Maar dit was niet het geval. De man had last van een hele hoge bloeddruk, net als Buteyko zelf. Dit was hem natuurlijk eerder ook al opgevallen; zieke mensen halen veel zwaarder en dieper adem dan gezonde mensen.
Diezelfde avond had Buteyko voor het raam gestaan en naar buiten gekeken, naar de donkere nachtlucht. In het spiegelbeeld zag hij zichzelf diep en zwaar ademhalen. Dezelfde ademhaling die zijn zieke patiënten lieten zien. Op dat moment realiseerde hij dat hij moest proberen juist lichter en minder adem te halen. Hij ontspande zijn borst en buik en haalde enkel nog adem door zijn neus. Hij merkte al na een paar minuten dat zijn onrust en chronische hoofdpijn afnamen. Zodra hij weer ‘normaal’ ging ademen zoals hij gewend was, waren de pijn en onrust binnen vijf ademhalingen weer net zo hevig als eerst.
Waarom werkt minder ademen?
Buteyko nam zijn ontdekking serieus en ging ermee aan de slag. Hij ontwikkelde en verfijnde zijn methode, om er vervolgens talloze patiënten mee te helpen. Maar net als vele pioniers kreeg Buteyko veel sceptische blikken uit de medische wereld. Als we zo afhankelijk zijn van zuurstof om in leven te blijven, waarom helpt het dan juist om minder adem te halen? Om dat te begrijpen is het belangrijk om te weten hoe de longen werken.
Wanneer je inademt, stroomt zuurstofrijk lucht de longblaasjes binnen. Daar wordt de zuurstof opgenomen in de bloedvaten die rondom die longblaasjes liggen, waarna het zich bindt aan de rode bloedcellen. Tegelijkertijd wordt kooldioxide uitgestoten naar de longblaasjes, om vervolgens te worden uitgeademd.
Zwaar ademhalen doe je vaak als je het gevoel hebt in ademnood te zijn door bijvoorbeeld intense emoties, (langdurige) fysieke en mentale stress, en tijdens het sporten. Dit gaat over het algemeen gepaard met ademhalen door de mond, omdat je dan in één teug meer lucht naar binnen haalt dan wanneer je door je neus ademt.
Diep en veel ademhalen zorgt ervoor dat jouw sympathisch zenuwstelsel, oftewel het gaspedaal van je lichaam, wordt geactiveerd. Wanneer je sympathisch zenuwstelsel actief is worden ‘overbodige’ lichaamssystemen zoals je spijsvertering en je immuunsysteem stopgezet, omdat je in de vecht-en-vlucht modus komt. Je voelt je angstig, opgejaagd en je hartslag en bloeddruk zijn verhoogd. Je kan je voorstellen dat jouw lichaam niet meer in de ruststand komt wanneer je chronisch diep ademt of hyperventileert. Dit heeft ontzettend veel negatieve gevolgen voor je fysieke en mentale gezondheid.
Als je meer diepgaande informatie wilt over deze negatieve gevolgen, kan je erover lezen in de blogposts ‘Adem jezelf naar ontspanning’ en ‘Mondademhaling vs. Neusademhaling’.
Door bewust minder en lichter te ademen, zoals Buteyko voorstelde, verhoog je de koolstofdioxideniveaus in je lichaam. Dit zorgt ervoor dat jouw cellen beter in staat zijn om zuurstof uit het bloed op te nemen, wat resulteert in een efficiëntere ademhaling en beter zuurstoftransport door je hele lichaam. Bovendien helpt het verhogen van je koolstofdioxide niveaus de bloedvaten te verwijden en de bloeddruk te reguleren, wat Buteyko aan den lijve ondervond. Ook worden laaggradige ontstekingen in je lichaam tegengegaan. Hiermee verminder je het risico op chronische aandoeningen, pijn, zwelling en stijfheid.
Een ander belangrijk effect van de Buteyko-methode is het activeren van het parasympathisch zenuwstelsel, ook wel de rem van je lichaam genoemd. Wanneer je parasympathisch zenuwstelsel actief is, kom je in een rust modus. Je lichaam en geest krijgen de kans om te herstellen en je spijsvertering en immuunsysteem worden actief. Wanneer je bewust minder en licht ademt, zendt je lichaam signalen uit die het parasympathisch zenuwstelsel stimuleren. Dit leidt tot een staat van ontspanning en kalmte. Het kalmerende effect van deze ademhalingstechniek draagt daardoor bij aan het verminderen van stress, verbeteren van slaap en het bevorderen van een algeheel gevoel van welzijn.
Sceptisch over de Buteyko-methode?
Minder ademen ter bevordering van je gezondheid kan tegenstrijdig voelen. Daar is niks mis mee, kritisch zijn is altijd goed! De medische wereld was in het begin ook kritisch op Buteyko, waardoor hij misschien nog wel harder is gaan werken om aan te tonen dat zijn methode werkt. Om erachter te komen of de Buteyko-methode ook voor jou werkt kan je heel eenvoudig de proef op de som nemen.
Wanneer jij last hebt van (chronische) hyperventilatie, stress of andere fysieke klachten waardoor je merkt dat je veel en diep ademt, is het aan te raden om je zuurstof/kooldioxide balans te herstellen door een nieuwe ademmethode te proberen. Je voelt je meer ontspannen, slaapt beter en je merkt met de tijd dat je spijsvertering en immuunsysteem er ook van profiteren.
De Buteyko-methode is zo eenvoudig dat je op YouTube talloze filmpjes kan vinden waarin de ademhalingstechniek wordt toegelicht. Mocht je echter meer diepgaande informatie en begeleiding willen, nodig ik je uit om contact met mij op te nemen middels onderstaande knop. Gun jezelf een natuurlijke methode om je lichaam weer in balans te krijgen!
