Mondademhaling bij kinderen: oorzaken, gevolgen en oplossingen

We weten allemaal dat de kinderopvang en de basisschool broedplaatsen van virussen en bacteriën zijn. Het is onvermijdelijk dat je kind hier ook wel eens last van zal hebben. Maar wist je dat het mogelijk is om de weerstand van je kind positief te beïnvloeden door middel van ademhaling? Als je jouw kind stimuleert om door de neus te ademen zal dit het immuunsysteem enorm bevorderen. En de mondademhaling dan?

Tijdelijk ademhalen door de mond is niet zo schadelijk. Het wordt echter een probleem als je ziet dat je kind met regelmaat door de mond ademt, of met open mond slaapt. Als je hier klikt kan je lezen hoe chronische mondademhaling de gezondheid van de gemiddelde volwassene beïnvloedt. Voor volwassenen is mondademhaling al schadelijk genoeg. Maar voor kinderen zijn de gevolgen ook nog eens van invloed op de algehele fysieke en mentale ontwikkelingen die de basis leggen voor hun verdere leven! Ook kunnen er andere gezondheidsklachten opspelen die je niet zo snel zou linken aan mondademhaling. 

Iedereen wil natuurlijk dat zijn of haar kind zo gezond en gelukkig mogelijk door het leven kan gaan. In deze blogpost lees je daarom meer over de oorzaken, gevolgen en oplossingen van mondademhaling bij kinderen.

Oorzaken en gevolgen van mondademhaling bij kinderen

Oorzaken
De oorzaken van mondademhaling bij kinderen zijn divers. Ze kunnen variëren van tijdelijke situaties tot chronische problemen. Allereerst is het van belang om te weten dat je het beste een arts kan raadplegen als je denkt dat jouw kind moeite heeft met normaal ademhalen. Dan is het niet aan te raden om zelf aan de slag te gaan en kan je het beste professionele hulp inschakelen.

Een van de meest voordehand liggende oorzaken van mondademhaling bij kinderen is een geblokkeerde neuspassage. Dat houdt in dat er geen lucht door de neus kan stromen. Redenen hiervan kunnen verkoudheid, allergieën of sinusproblemen zijn. Een minder duidelijke oorzaak kan een ontsteking van de adenoïden zijn. Adenoïden zijn kleine klieren achter in de neus die een rol spelen bij het afweersysteem. Wanneer deze ontstoken zijn raken ze gezwollen, en blokkeren ze de luchtwegpassage van de neus. Bij volwassenen gebeurt dat vrijwel niet omdat de adenoïden met de jaren krimpen, maar voor kinderen is dit nog wel eens een probleem.

Ook (langdurig) duimzuigen en speen zuigen kunnen een rol spelen bij het ontstaan van mondademhaling bij kinderen. De zuiggewoonte kan leiden tot structurele veranderingen in de mond, kaak en tanden. Voorbeelden hiervan zijn een verkeerde tongpositie (slap in de mond in plaats van tegen het gehemelte aangedrukt) en afwijkende groei van de kaak. Dergelijke invloeden kunnen de ontwikkeling van een open-mondpositie bevorderen, waardoor een kind eerder geneigd is door de mond te ademen in plaats van door de neus. Al met al is mondademhaling een vicieuze cirkel. Het is van groot belang dat die cirkel zo vroeg mogelijk voorkomen of doorbroken wordt.

Door je kind te leren door de neus te ademen, versterk je niet alleen het immuunsysteem, maar leg je ook de basis voor een gezonde fysieke en mentale ontwikkeling.

Gevolgen
De gevolgen van mondademhaling bij kinderen kunnen veel impact hebben op de fysieke en emotionele ontwikkeling. Een van de meest directe en concrete gevolgen is dat de mondademhaling kan leiden tot uitdroging van de mond en keel. Dit resulteert al snel in keelpijn, keelontstekingen, tandvleesproblemen en een verhoogd risico op tandbederf. 

Doordat de slijmvliezen in de mond, neus en keel uitdrogen bij chronische mondademhaling, worden ze zwakker voor allergenen en ziekteverwekkers. De slijmvliezen dienen als de eerste barrière tussen de buiten- en binnenwereld van ons lichaam, dus als deze kwetsbaarder worden zal het immuunsysteem van je kind verzwakken. Bovendien stelt de mondademhaling de luchtwegen open voor schadelijke deeltjes en micro-organismen. De microscopische haartjes in de neus filteren de lucht die we inademen; de mond doet dat niet. Dit alles resulteert in een groter risico op luchtweginfecties, bronchitis, allergieën en zelfs oorinfecties. 

Ook leidt mondademhaling al snel tot verstoorde slaap, waardoor je kind moeite heeft met voldoende rust krijgen. Lees meer over verstoord slapen door mondademhaling in de blogpost ‘Snurken en slaapapneu’. 

Op lange termijn zijn de gevolgen van chronische mondademhaling bij kinderen erg zichtbaar. Het kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat het gezicht en de kaak afwijkend groeien. Een normaal gebit zal zich ontwikkelen met een U-vorm, maar kinderen die chronisch door hun mond ademhalen ontwikkelen een V-vorm. Hierdoor krijgen de tanden minder ruimte en groeien ze scheef. De vergroeide kaak vergroot daarna weer de kans op spraak- en slikproblemen. 

Kortom, mondademhaling bij kinderen heeft grote en verdragende gevolgen. Het is daarom erg belangrijk dat er op tijd ingegrepen wordt als je opmerkt dat jouw kind voornamelijk met de mond ademhaalt.

Oplossingen 

Er zijn gelukkig verschillende oplossingen en oefeningen voor het aanleren van neusademhaling bij kinderen. Wanneer je samen met je kind wilt beginnen aan deze oefeningen, is het belangrijk om te weten of de neuspassages vrij zijn voor lucht. Als je kind last heeft van allergieën is het natuurlijk erg lastig oefenen. In dat geval is het verstandig eerst een gezondheidsprofessional te raadplegen.

Onderstaande oefeningen en methoden kan je het beste een aantal keer per dag doen. Hou het speels en wissel ze af. Zo zal je kind er het minste last van hebben en daardoor ook het meeste baat bij hebben! Realiseer dat het best een tijd kan duren voor je kind de mondademhaling afleert. Stimuleer je kind vooral met positieve woorden, daar leert iedereen het beste van!

Oefening 1
Moedig je kind aan om afwisselend door elk neusgat te ademen. Dit kan worden gedaan door één neusgat dicht te drukken terwijl er door het andere neusgat in- en uitgeademd wordt. Dit helpt niet alleen bij het stimuleren van de neusademhaling, maar kan ook helpen met het openen van geblokkeerde neuspassages. Het is hierbij van belang dat je kind zelf het neusgat dicht drukt, omdat hij of zij zelf het beste aanvoelt of er voldoende zuurstof binnenkomt. Een beetje discomfort kan geen kwaad, maar dit moet niet te lang duren.

Oefening 2
Geurtraining is een interactieve manier om neusademhaling te stimuleren. Laat je kind aan verschillende dingen ruiken, en vraag waar het naar ruikt. Daar kan je een leuk spel van maken!

Oefening 3
Ook liedjes neuriën kan helpen met het stimuleren van de neusademhaling. Daarnaast is het een oefening die je ook weer makkelijk met je kind kan doen zonder dat het hoeft te voelen als een oefening.

Oefening 4
Laat je kind door een rietje drinken. Doordat de mond volledig om het rietje sluit zal je kind eerder geneigd zijn om door zijn of haar neus te ademen tussen slokken door.

Oefening 5
Met bellenblazen kan je ook de neusademhaling stimuleren. Laat je kind rustig inademen door de neus, om vervolgens langzaam uit te ademen om de bellen te blazen. 

Oefening 6
Laat je kind verschillende dieren nadoen, waarbij je hem of haar vraagt om eerst via de neus in te ademen. Vervolgens maakt je kind het geluid door bijvoorbeeld te sissen als een slang, te brullen als een leeuw of te loeien als een koe. 

Oefening 7
Deze methode is niet een oefening voor je kind, maar iets wat je zelf kan doen als je ziet dat je kind met open mond slaapt. In dat geval kan het geen kwaad om voorzichtig de lippen naar elkaar toe te drukken zodat ze sluiten. Als je kind een verstopte neus heeft is dit natuurlijk niet handig.

Gezonde ademhaling = gezond kind!

Een kind mag af en toe best door de mond ademhalen. Dat is niet zo erg. Als de neus verstopt is of als er allergieën in het spel zijn is dat zelfs erg logisch! Dan gaat ademhalen door de neus niet zo makkelijk. En als je jouw kindje met open mond ziet slapen is dat ook best schattig, toch?

Maar mondademhaling is erg ongezond voor kinderen (en volwassenen!). De basis voor een gezond leven ligt grotendeels in de gewoontes die zich ontwikkelen in de kindertijd. Daarom is het erg belangrijk om op tijd te beginnen met het speels aanleren van gezonde gewoontes. Om ervoor te zorgen dat je kind niet zo vatbaar is voor alle virussen en bacteriën die op school rondwaren, en een gezond gebit ontwikkelt, is het verstandig om te kijken of het voldoende door de neus ademt. Bij kinderen die vooral door de neus ademen is er een verhoogd risico op luchtweg- en oorinfecties, en allerlei allergieën. 

Op speelse wijze is het gelukkig goed haalbaar om je kind te stimuleren meer door de neus te ademen dan door de mond. Positieve motivatie en geduld zijn daarbij belangrijke factoren. Zo kan jij je kind een sterke basis geven voor een gezond leven!