Bewustwording van je ademhaling

Een reis naar innerlijke rust en gezondheid

Hoe vaak per dag ben jij je bewust van hoe je ademt? Ademhalen is zo vanzelfsprekend, maar vaak realiseer je niet dat de manier waarop je ademhaalt direct impact heeft op je stressniveau, concentratievermogen, en op vele aspecten van je fysieke gezondheid.

Wanneer je chronisch niet goed ademhaalt (ja, dat kan echt), overbelast je jouw zenuwstelsel en kom je niet meer in de rust. Je kan hierdoor bijvoorbeeld in een burn-out terecht komen, chronisch vermoeid raken en talloze fysieke klachten krijgen.

Maar wanneer je wél efficiënt ademt, kan je ontzettend veel winst behalen in je kwaliteit van leven. En om daar te komen is bewustwording van je huidige manier van ademen bijzonder belangrijk. In deze blogpost lees je wat bewustwording precies inhoudt, en waarom bewustwording van je huidige ademtechniek zo belangrijk is. Kennis is de eerste stap naar bewustwording!

Bewustzijn en bewustwording

Bewustzijn en bewustwording zijn twee begrippen die veel op elkaar lijken in zowel schrijfwijze als definitie. En toch zitten er duidelijk aanwijsbare verschillen tussen.

Bewustzijn is de staat waarin je gedachten, gevoelens, sensaties en de externe wereld ervaart. Het stelt je in staat om de wereld en de mensen om je heen door jouw eigen ‘bril’ te ervaren, en erop te reageren. Je bewustzijn laat je ook jouzelf waarnemen. Hoe meer je op jezelf reflecteert, hoe meer je bewust aanwezig kan zijn bij het maken van keuzes, hoe je met anderen omgaat en hoe je betekenis vindt in jouw leven.

 Bewustwording verwijst naar het creëren van een dieper begrip

In vele gevallen slaat dit terug op het verdiepen van je begrip van jouw eigen bewustzijn, jouw leven en je interne wereld. Dat kan onder andere vorm krijgen doordat je opzoek gaat naar zelfontdekking en persoonlijke groei. Zo kan je bijvoorbeeld meer inzicht krijgen in je gedachtepatronen, emoties, gedragingen of hoe externe factoren je beïnvloeden. Het is een actief proces waarbij je jouw zelfinzicht vergroot.

Bewustzijn omvat de algehele staat van ervaren en aanwezig zijn. Bewustwording gaat over het verkennen en verdiepen van ons begrip van onszelf, en de wereld om ons heen. Voor het creëren van bewustwording zijn vele methodes. De mogelijkheden zijn werkelijk waar oneindig. Wanneer je op Google zoekt op ‘bewustwording’ krijg je een lading aan definities, toepassingsgebieden en –methodes te zien. De methode waar wij op gaan focussen is bewustwording van en door ademhaling.

Waarom is bewustwording van je ademhaling zo belangrijk?

Er zijn heel veel gebieden in jouw bestaan waarop je winst kan behalen door je bewust te worden van je ademhaling en vervolgens ademhalingstechnieken toe te passen om deze te optimaliseren. Een aantal voorbeelden van winst zijn: 

• Stressvermindering

• Verbeterde focus en concentratie

• Verhoogd energieniveau

• Verbeterde fysieke gezondheid

Je ademhaling wordt gereguleerd door het parasympatisch zenuwstelsel. Dit gebeurt automatisch zonder dat je erbij na hoeft te denken. Je ademhaling heeft ook invloed op je hartslag en bloeddruk, die daarnaast ook gereguleerd worden door het parasympatisch zenuwstelsel. Meer details over de werking van het autonome zenuwstelsel lees je in de blogpost Adem jezelf naar ontspanning. 

In een ideale situatie heb je een lage ademfrequentie, hartslag, en bloeddruk in rust. Je lichaam en geest zijn ontspannen. Pas wanneer er een intensieve of gevaarlijke situatie ontstaat, is het van belang dat je lichaam overschakelt naar het sympathisch zenuwstelsel. Je ademhaling versnelt, en je bloeddruk en hartslag verhogen. Zo is je lichaam in staat om te vechten of vluchten. Er komen ook veel stresshormonen vrij in zo’n situatie. Wanneer de activerende situatie voorbij is, kan je lichaam weer overschakelen naar het parasympatisch zenuwstelsel. Je lichaam en geest komen weer tot rust, waardoor je kan herstellen.

Maar in de moderne samenleving zijn onze zenuwstelsels in de war doordat we constant blootgesteld worden aan prikkels en verplichtingen. We staan dus de hele dag aan. Hierdoor komen we niet meer in de rust. Dit kan als gevolg hebben dat je ademfrequentie
hoog blijft, ondanks dat jij je niet in een intensieve of gevaarlijke situatie bevindt. Dit leidt
tot chronische stress, wat ontzettend schadelijk is voor je gezondheid. Een aantal gevolgen van chronische stress zijn:

• Vermoeidheid

• Angststoornissen

• Depressie

• Slapeloosheid

• Hoofdpijn

• Maag- en darmproblemen

• Verminderd libido

• Spierpijn en spanning

• Verminderde concentratie en geheugenproblemen

• Verzwakt immuunsysteem

Je kan je misschien wel voorstellen dat al deze gevolgen op zichzelf ook weer nieuwe problemen voort kunnen brengen. Zo vergroot verminderde concentratie in het verkeer het risico op ongelukken, net als slapeloosheid en vermoeidheid. En waar maag- en darmproblemen klinken als abstracte begrippen, kunnen ze hele concrete problemen veroorzaken. Een voorbeeld van chronische stress kan zijn dat je maagzweren ontwikkelt. Ook kan je op lange termijn prikkelbaredarmsyndroom krijgen, en voedingsintoleranties of allergieën krijgen.

Sommige gevolgen van chronische stress zijn omkeerbaar, en sommige zijn dat niet. Maar het is nooit te laat om je chronische stress aan te pakken en erger te voorkomen!

Waar begin je met bewustwording creëren?

Bewustwording van je ademhaling is een goede eerste stap naar een leven waarin stress niet meer de boventoon voert. Door bewust te worden van je ademhaling en ademhalingsoefeningen te doen, kan je jouw lichaam meer tot rust laten komen. Je beïnvloedt met je ademhaling je hartslag en bloeddruk, en specifieker kan je met ademhalingsoefeningen je hartcoherentie en hartslagvariabiliteit beïnvloeden.

Hartcoherentie verwijst naar een staat waarin het hartritme regelmatig en georganiseerd is. Dit wordt gemeten door de variabiliteit tussen de hartslagen te analyseren. Deze variabiliteit noemen we hartslagvariabiliteit. Hoe hoger de hartslagvariabiliteit, hoe veerkrachtiger en gezonder het lichaam over het algemeen is. Dit houdt verband met je ademhaling, doordat een rustige en gelijkmatige ademhaling het parasympatisch zenuwstelsel (en dus ontspanning) stimuleert. Dit leidt tot een verhoogde hartcoherentie. De variaties in de hartslagritmes worden regelmatiger en harmonieuzer.

Een mooi voorbeeld van de kracht van je ademhaling is dat van Swami Rama. Deze indrukwekkende man heeft vanaf het begin van zijn leven onder andere de kracht van ademhaling bestudeerd en getraind, en wist door middel van zijn ademhaling zijn hartslag te sturen. Zo kon hij zijn hartslag verhogen tot 300 slagen per minuut, waardoor het leek alsof het stilstond (op deze snelheid stoppen de hartkamers met pompen en fibrilleren de boezems). Ook kon hij door middel van zijn ademhaling zijn hersengolven veranderen (Nestor, 2020, p. 222-223).

Nu gaat dit voorbeeld over een persoon die toegewijd was aan een pad dat niet iedereen zal volgen. Maar dat is ook niet nodig om winst te halen uit bewustwording van je ademhaling. Elke stap richting meer ontspanning is er één die de moeite waard is. Hoe je daar komt?

Je kan natuurlijk zelf op onderzoek uitgaan. Dat is altijd een aanrader, omdat de informatie die jij vindt dan vrij scherp afgestemd is op wat jij nodig hebt. Het internet is een onuitputtelijke bron van informatie, maak daar goed gebruik van! Een goede plek om te beginnen is bij de verschillende blogs op deze website, zoals Mondademhaling vs. Neusademhaling of Snurken en slaapapneu. Tijdens je zoektocht op internet is het natuurlijk wel belangrijk om rekening te houden met dat niet alles wat je leest ook klopt. Controleer altijd de betrouwbaarheid van je bronnen.

Ook boeken over bewustwording en ademhaling zijn goede informatiebronnen. Er zijn ontzettend veel boeken geschreven over de effecten van verschillende ademtechnieken. Hou je niet zo van lezen? Dan kan je altijd nog kiezen voor luisterboeken!

Als je liever wat extra hulp inschakelt bij je reis van bewustwording, kies dan voor een goede zorgprofessional. Het inschakelen van een ademcoach is een voor de hand liggende, en zeer goede optie. Je bespreekt met de ademcoach wat je hulpvraag is en wat je wensen en behoeften zijn. De ademcoach begeleidt je in jouw ontwikkelingsproces. Ademcoaches zijn opgeleid om je te helpen reflecteren en groeien door jou in je kracht te zetten. Je doet het dus helemaal zelf, maar krijgt daarbij de juiste steun!

Bewustwording is de eerste stap naar rust!

Het bewust worden van je ademhaling vormt de eerste essentiële stap op weg naar ontspanning en een gezonder leven. Door bewustwording en ontwikkeling op gebied van ademhaling, verminder je niet alleen je stressniveau. Je verbetert tegelijkertijd ook je focus, energieniveau, en fysieke gezondheid.

Chronische stress kan ernstige gevolgen hebben. Variërend van vermoeidheid en angststoornissen, tot maag- en darmproblemen, en een verzwakt immuunsysteem. Het belang van bewustwording van de ademhaling wordt hierdoor nog meer benadrukt, gezien de juiste ademhaling een duurzame oplossing is voor de bestrijding van chronische stress. 

De kracht van bewust ademhalen is bewezen door zowel meditatieve tradities als moderne ademcoaching. Of je nu zelfstandig op onderzoek uitgaat, boeken leest over ademhaling, of professionele begeleiding zoekt van een ademcoach; de reis naar een leven met meer rust en minder stress begint bij bewustwording.